Dünya Kuantum Yatırımları ve Ülkelere Göre Değerlendirimesi
Dünyada Kuantum Teknolojilerine Ayrılan Toplam Bütçe
Kuantum Teknolojileri ile İlişkili Ana Çalışma Alanları:
-
Kuantum Bilgisayım Teknolojileri
-
Kuantum Anahtar Dağıtım Teknolojileri
-
Kuantum Sensör Teknolojileri
-
Kuantum Radar Teknolojileri
Çin Halk Cumhuriyeti
Çin Halk Cumhuriyeti, son zamanlarda yaptığı çalışmalar ve çalışmlara sağladığı finans kaynakları ile beraber, kuantum teknolojisine liderlik yapacağına ve bu konumu kimseye kaptırmayacağına çok net biçimde inandığını ortaya koyuyor. [1]
Son yirmi yılda, kuantum bilgi bilimi ile ilgili olarak, 2013 ve 2015 yıllarında Çin Ulusal Doğa Bilimleri Birincilik Ödülü bu alana verilmesinden dolayı, bu teknoloji toplum ve bilim çevresi tarafından geniş kabul gördü. Bunlara ek olarak, Amerika’ya karşı girişilen uzay yarışı ve askeri politikalar da devletin politikasını belirlemede ön plana çıkıyor.
Çin Hükümeti’nin bu konular ile ilgili olarak, yaklaşık 10 milyar dolarlık bir fon ayırdığını tahmin ediliyor. Öncelikli hedefler arasında, 2030 yılına kadar kendi ulusal kuantum iletişim altyapısnı kullanan, genel bir kuantum bilgisayar protatipi geliştiren ve buna uygun bir simülasyon sistemi hazırlayan ülke konumuna gelmek istiyor.
Amerika Birleşik Devletleri
90’ların sonralarına doğru Amerika Birleşik Devletleri, kuantum teknolojileri ile ilgili basına daha görünür halde çalışmaya başladı. Bu amaca uygun olarak da ulusal güvenliğini sağlayabilmek, ve bu teknolojinin potansiyeline en erken sahip olabilmek adına geçmişten aldığı deneyim ve güçlü finansmanı ile beraber yarışın en kritik devletleri arasında geliyor.[2]
Amerika Birleşik Devletleri en temel adımı 2018 yılında attı. Bu adım kapsamında, Ulusal Kuantum Girişim Yasası ile beraber 5 yıllık bütçesi tam 1.2 milyar dolar olan, akademi, özel sektör, ve hükümet organlarını bağlayan bu yasayı onayladı. Bu yasa ile beraber ABD kuantum teknolojilerine olan yatırımını ulusun her parçasını katkı sunması konusunda zorlamaya başladı.
Bu gelişmelerin belki de en etkileyici noktası, endüstriden, akademiden ve federal kurumlardan gelen 22 uzmandan oluşan Ulusal Kuantum Girişimi Danışma Komitesi, kuantum faaliyetlerini tartışmak için yılda 2 defa toplantı yapacak olmasıdır.
Japonya
Kuantum bilgisayım ve teknolojileri için toplam ayırılan bütçe 280 milyon dolar olup, Japonya Bilim ve Teknoloji Ajansı, Ulusal Bilgi ve Teknolojileri Ajansı, teknik bilgi ve akademi açısından son derece önemli kurumlarıdır.[3]
Japonya Hükümeti, kuantum teknolojilerine çok erken giriş yapmasının avantajını yaşıyor. Hükümet ayrıca kendini 3 temel alana yoğunlaştrmış bulunmakta, bu alanlar;
- Kuantum simülasyon ve hesaplama,
- Kuantum sensörler,
- Çok kısa atımlı lazerlerdir.
Japonya Hükümeti yol haritasını 2018 yılında netleştirerek, yeni bir faza geçtiğini dünyaya duyurdu. Bununla beraber, 2050 yılına The Moonshot projesini hazırladığını, ve hataya dayanıklı evrensel bir kuantum bilgisayarı yapma hedefini paylaştı. Bu konu ile ilgili, Japon sanayiciler ve bilim insanları hataya dayanıklı kuantum bilgisayarlarını gözlerine kestirerek, aslında tüm dünyaya yeni bir vizyon sunmuş oldu. Bu proje için ise tahmini 200 milyon dolar finansman ayırıdıklarını paylaştılar.
Rusya
Rusya kuantum teknolojileri alanında daha çok bilim insanlarının öne çıkması ile tanınıyor. Program hükümet ve endüstri tarafından aktif destekleniyor. 2019 yılında Rusya Hükümeti 663 milyon dolarlık bir finans paketi açıklayarak, ilk 5 yıllık süreçte altyapı çalışmalarına öncelik vermiş bulunmaktadır.[4]
Ayrıca Kremlin araştırma ve geliştrime faliyetleri için totalde 3 milyar dolara yakın bir bütçe ayrıdığını bildirdi. Bu rakam Rusya’nın yarışı ne kadar ciddiye aldığını, ve yarış içerisinde söz sahibi olabileceğini gözler önüne seriyor.
Bu çalışmalar kapsamında Rusya genelinde 120’ye yakın araştırmacının aktif rol aldığı tahmin edilirken, kuantum bilgisayım ve simülasyon, kuantum haberleşme, kuantum ölçüm ve kuantum sensörler, ve son olarak eski teknolojiye entegre çalışmalarının aktif yürütülmesi söz konusu.
Hindistan
Hindistan yazılım sektöründe ulaştığı potansiyeli, kuantum teknolojilerine dökmeye çok kararlı olduğunu, Hindistan Bilim Enstitüsü aracılığı ile dünyaya duyurdu. Bu olayı da bu sene açıkladığı, Ulusal Kuantum Teknolojileri ve Kulanım Alanları Çalışmasına 1 milyar dolarlık bir fon ayırarak ne kadar ciddi ve kararlı olduğunu tüm dünya gündemine sundu.[5]
Bu konuda atılımları daha yeni geliştirmeye başlayan Hindistan, yarışın ne kadar sert ve uzun geçeceğinin farkına varması ile beraber, ülkesi endüstrilerini Ulusal Kuantum Teknolojileri ve Kullanım Alanlarına Çalışmasına destek olmak için zorluyor.
Hindistan, kuantum teknolojilerine çok yönlü yaklaşması ile de dikkatleri üstüne çekmeyi başarıyor. Bu çalışma alanları, süperiletken kübit cihazları, tekil foton kaynakları, fotonik kuantum network sağlayıcıları, ve kuantum sensörlerinden oluşuyor.
Fransa
Fransa kuantum teknolojileri bakımından Avrupa’da 1. dünyada ise 3. konuma yerleşmiş bulunmaktadır. Son olarak açıklanan finansman kaynağı tam 2.2 milyar dolar olarak açıklandı. İşte tam bu durum Fransa’yı dünyada ilk 3’e yerleştirdi.[6]
Fransa 2020 teknoloji finansman planlamalarından önce kuantum teknolojileri için her yıl ortalama 60 milyor euro ile periyodik bir biçimde finansman sağladığı bu teknolojiye, 2020 yılı itibari ile ilk 5 yıllık kuantum kalkınma planları oluşturdu ve bu plan için 1.4 milyar euro ile başlayan Fransa, bu değeri ocak 2021’den itibaren tam 1.8 milyar euro (2.2 milyar dolar) değerlerine taşıma kararı aldı. Bu karar ile beraber dünyada ilk sıralarda yer almak istediğini dünyaya göstermiş oldu.
2020 yılı için açıkladıkları staratefik plan şu şekildeydi:
- Araştırma ve endüstri için son teknoloji kuantum bilgi işlem altyapısını devreye almak.
- Bir geliştirme programı başlatmak.
- Uygulamaların geliştirilmesini desteklemek için bir program uygulayın.
- İnovasyon için etkili bir ortam yaratın.
- Etkili bir yönetim kurun.
KAYNAKÇA
Kaynakça belirtilen numuralara göre metinde bulunan bilgileri içeren geniş bir referans aralığından alınmıştır. Kutucuk içinde bulunan numaralara göre ülkeler hakkında geniş bir bilgi elde edilebilir.
Meraklılarına;
[1]:https://iopscience.iop.org/article/10.1088/2058-9565/ab4bea/pdf
[2]:https://outlook.stpi.narl.org.tw/pdfview/4b11410071743d5f01717b83ce980746
[2]:https://iopscience.iop.org/article/10.1088/2058-9565/ab0441/pdf
[3]:https://iopscience.iop.org/article/10.1088/2058-9565/ab0077
[3]:https://www8.cao.go.jp/cstp/english/moonshot/sub6_en.html
[4]:https://www.nature.com/articles/d41586-019-03855-z
[4]:https://iopscience.iop.org/article/10.1088/2058-9565/ab4472/pdf
[5]:https://ceqt.iisc.ac.in/
[5]:https://dst.gov.in/budget-2020-announces-rs-8000-cr-national-mission-quantum-technologies-applications
[6]:https://www.eetimes.eu/france-has-a-quantum-plan/
[6]:https://www.gouvernement.fr/en/quantum-plan
Daha küçük bütçeli ülkeleri inceleyeceğimiz diğer bir yazıda görüşmek üzere...
